Krztusiec, znany także jako koklusz, a dawniej określany mianem „czarnego kaszlu”, to zakażenie bakteryjne wywołane przez pałeczki krztuśca (Bordetella pertussis). Bakterie te atakują błony śluzowe krtani, tchawicy i oskrzeli, powodując ich uszkodzenie, a w ciężkich przypadkach nawet martwicę. Ponadto, wydzielane przez nie toksyny mogą niszczyć tkankę mózgową oraz wpływać na ośrodek kaszlowy. Podrażniając receptory kaszlowe w drogach oddechowych, wywołują charakterystyczne napady silnego kaszlu, który jest głównym objawem tej choroby.
Zakażenie krztuścem rozprzestrzenia się drogą kropelkową, co oznacza, że można się nim zarazić podczas kontaktu z osobą zakażoną, na przykład gdy kaszle, kicha lub mówi. W listopadzie ponownie odnotowano w Polsce zwiększoną liczbę osób chorujących na krztuśca.
- Są regiony, gdzie dochodzi do lokalnych epidemii. Dzieje się tak, ponieważ jeden chory może zarazić nawet 18 osób - powiedział dr Michał Sutkowski w rozmowie z Gazeta.pl, rzecznik prasowy Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce.
Fazy i objawy krztuśca u dzieci
Krztusiec charakteryzuje się występowaniem kolejnych faz choroby. Okres inkubacji trwa od 6 do 20 dni, a pierwsze objawy pojawiają się w fazie nieżytowej, która bywa często mylona z przeziębieniem. W tym etapie zauważalne są:
- suchy kaszel nasilający się w nocy,
- katar,
- kichanie,
- zapalenie spojówek,
- lekka gorączka,
- wybroczyny na skórze,
- brak apetytu.
Po około 10–14 dniach od zakażenia rozwija się faza napadowa. W tym okresie charakterystycznym objawem jest silny, świszczący kaszel, często zakończony wymiotami. U niemowląt kaszel może być nieobecny, a zamiast tego pojawiają się duszności, sinica czy epizody bezdechu.
U starszych dzieci kaszel przebiega w seriach – kilka lub kilkanaście kaszlnięć w trakcie wydechu, po czym następuje głośny, świszczący wdech. Silne napady kaszlu mogą prowadzić do powikłań, takich jak:
- pęknięcie naczynek krwionośnych na skórze,
- krwawienia z nosa,
- zaczerwienienie lub sinienie twarzy,
- wytrzeszcz oczu i łzawienie.
Kaszel bywa tak intensywny, że dziecko odksztusza gęstą wydzielinę, która może wywoływać wymioty.
Leczenie krztuśca u dzieci
Terapia krztuśca obejmuje podawanie antybiotyków oraz leków rozrzedzających zalegającą wydzielinę w drogach oddechowych. Chorzy często wymagają hospitalizacji, a osoby z ich otoczenia są profilaktycznie poddawane antybiotykoterapii, aby zapobiec rozwinięciu się zakażenia.
Nieleczony krztusiec może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
- zapalenie płuc i oskrzeli,
- zapalenie ucha środkowego,
- uszkodzenie mózgu u niemowląt i małych dzieci.
Kluczowe znaczenie w zapobieganiu tej chorobie mają szczepienia, które są ogólnodostępne i obowiązkowe. Szczepionka przeciwko krztuścowi, błonicy i tężcowi znajduje się w kalendarzu szczepień i jest podawana już w 2. miesiącu życia dziecka.
Szczepienia nie tylko chronią dzieci przed zachorowaniem, ale także zmniejszają ryzyko poważnych powikłań. Dzięki nim przypadki krztuśca, choć wciąż występują, są znacznie rzadsze niż dawniej.
CZYTAJ TEŻ >> Dlaczego zimą warto spędzać czas z dzieckiem na dworze?
